Wniknięcie ciała obcego w rękę może wydawać się mało groźne, jednak stwarza duże ryzyko wystąpienia infekcji czy poważnego uszkodzenia tkanek, dlatego tak ważne jest jego precyzyjne usunięcie. W poniższym artykule omawiamy różne rodzaje ciał obcych i metody ich wykrywania oraz wskazujemy trudności, jakie mogą się pojawić podczas ich usuwania.
Wniknięcie ciała obcego w rękę – charakterystyka
Wniknięciu ciała obcego w rękę bardzo często towarzyszy duża energia, która powoduje, że dochodzi do przerwania ciągłości skóry i wbicia fragmentu materii w głąb tkanki. Na dłoni znajdują się przestrzenie, składające się w dużej mierze z tkanek miękkich – mięśnie kłębu kciuka i palca małego, a także mięśnie międzykostne. Najmniej tkanki miękkiej znajduje się w palcach, jednak są tam elementy ścięgniste, wzdłuż których też może utkwić.
W rękę może wbić się ciało obce niemal z każdego materiału: metalowe, organiczne (ciała obce pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego), z tworzywa sztucznego. Ciałem obcym jest też substancja chemiczna.
Ciało obce w ręce – jak się je wykrywa?
Najłatwiejsze do zlokalizowania dla chirurga są ciała obce metaliczne, ponieważ są one widoczne w badaniu rentgenowskim – można nie tylko określić ich wielkość, ale także odróżnić je od innych tkanek. Znacznie gorzej, jeżeli ciało obce w ręce jest pochodzenia organicznego, czyli na przykład drzazga, kolec rośliny czy też bardzo niebezpieczne kolce jeżowców, które występują w wodach Adriatyku. Tego rodzaju elementy są bardzo trudne do zlokalizowania. Czasami przy pomocy tzw. miękkiego promieniowania rentgenowskiego, używanego do oceny tkanek miękkich, udaje się zauważyć zacienienie w miejscu wniknięcia drzazgi czy kolca rośliny. Alternatywą jest badanie ultrasonograficzne, przy pomocy którego zlokalizować i określić wielkość takiego ciała obcego.
Trudne do usunięcia są ciała obce z tworzywa sztucznego, np. fragmenty plastikowych opakowań – są one wykonane najczęściej z polietylenu lub poliestru i charakteryzują się dużą sztywnością. Najbardziej problematyczne do leczenia są ciała obce wstrzyknięte pod wysokim ciśnieniem. Taka sytuacja może się zdarzyć, np. podczas awarii wysokociśnieniowego systemu olejowego albo pistoletu malarskiego. Substancja chemiczna z dużą siłą dostaje się głęboko pod skórę. Jej usunięcie jest bardziej skomplikowane niż usunięcie mechanicznego ciała obcego i nierzadko wymaga czasu.
Usuwanie ciała obcego z ręki
Warunkiem skutecznego usunięcia ciała obcego z ręki jest jego precyzyjne zlokalizowanie. Do usuwania metalowych elementów niezbędne jest użycie aparatu rentgenowskiego w systemie ciągłym. Do usuwania bardzo małych ciał obcych magnetycznych można użyć silnego elektromagnesu. Wiele osób trafia do lekarza, nie zdając sobie nawet sprawy z tego, że w ich ręce znajduje się ciało obce. Dzieje się tak na przykład w przypadku metalowych opiłków czy ułamanego końca igły lub szpilki. Dopiero po zrobieniu zdjęcia rentgenowskiego okazuje się, że w ręce znajduje się metalowy element. Po zlokalizowaniu ciała obcego w ręce jest ono precyzyjnie usuwane tak, aby nie uszkodzić dodatkowo tkanek.
Usuwanie ciał obcych, zarówno dużych, jak i bardzo małych, wymaga dużego doświadczenia, wiedzy i bardzo dobrej znajomości anatomii ręki, dlatego w wielu przypadkach najlepszym rozwiązaniem jest leczenie specjalistyczne w klinice zajmującej się chirurgią ręki, np. Model Med w Warszawie.